Ενοχή είναι η συναισθηματική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αίσθημα αυτομομφής και ανάγκης για τιμωρία. Αρχίζει εξελικτικά με γονεϊκή αποδοκιμασία και ενδοβάλλεται σαν συνείδηση στη διάρκεια σχηματισμού του ψυχισμού.*
Όπως εξηγεί ο συγκεκριμένος ορισμός, όταν ένα παιδί δεν νοιώθει αποδεκτό από το περιβάλλον του, αισθάνεται ένοχο και εκπαιδεύεται να λειτουργεί ενοχικά στην πορεία της ζωής του ακόμα και όταν ενηλικιώνεται.
Πως όμως να ευχαριστηθούμε τη ζωή μας όταν έχουμε ενοχές; Το πρώτο και ίσως πιο σημαντικό βήμα για να αντιμετωπίσουμε τις ενοχές μας είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι έχουμε ενοχές! Οι ενοχές μεταμφιέζονται με ένα τρόπο μοναδικό και αλλοιώνουν την εικόνα που έχουμε για τον ίδιο μας τον εαυτό, αλλά και για την πραγματικότητα που ζούμε. Δρουν υπόγεια, μας ταλαιπωρούν και μας αποδυναμώνουν.
Άλλοτε εμφανίζονται με τη μορφή συγκρίσεων:
• δε νοιώθω επιτυχημένος στη δουλειά μου γιατί ο συνάδελφός μου θεωρώ ότι έχει κάνει πιο επιτυχημένες επιλογές από μένα
• ο συμμαθητής μου γράφει καλύτερα από μένα στις εξετάσεις με το μισό διάβασμα
Άλλοτε εμφανίζονται με τη μορφή εξαιρετικά υψηλών προσδοκιών:
• εκπληρώνω κάποιους από τους επαγγελματικούς μου στόχους, αλλά δεν έχω φτάσει στη μέγιστη απόδοση
• φροντίζω τον σύντροφο μου, αλλά δεν έχω πάντα την ηρεμία που χρειάζεται μια σχέση
Άλλοτε εμφανίζονται με τη μορφή εξαντλητικών “πρέπει”:
• ο καλός γονιός θυσιάζεται για τα παιδιά του
• η καλή κόρη κάνει τους γονείς της υπερήφανους
Μεγάλη λοιπόν η λίστα των ενοχικών μεταμφιέσεων που μας κάνουν να νοιώθουμε συναισθήματα ανεπάρκειας, αποτυχίας και ματαιότητας στο τέλος της μέρας. Όταν κοιτάμε τον εαυτό μας και τη ζωή μας μέσα από τα γυαλιά της “αυτομομφής” και της “αυτοτιμωρίας” η παρτίδα μας με την Ευχαρίστηση είναι από “χέρι χαμένη”!
Γεωργία Καρυστιανού
Ψυχοθεραπεύτρια
*από το Λεξικό Ψυχιατρικών Όρων του Νίκου Μάνου.
Comments